OVER DE POEZIE VAN ALJA SPAAN

Over de poëzie van Alja Spaan
(Een soort recensie dus)

Introductie:

Alja Spaan is voor mij geen vreemde. Het moment van de eerste ontmoeting staat mij niet helder voor ogen, maar ik had al wel via de Dichterskring Alkmaar van haar atelier 49 gehoord, een atelier waar plaats was voor kunst, muziek en poëzie. Het moet ergens in 2010 of 2011 geweest zijn. We werden al snel Facebook vrienden. In 2011 kwamen er tegelijkertijd haar bundel “ De hand de beweging laten maken “ als de mijne “ Voorbij elk kijken “ uit. Ze was van mijn bundel onder de indruk, noemde het de beste bundel die ze dat jaar had gelezen. Ze nodigde mij uit om te komen kijken in het atelier bij exposities en later ook voor optredens. In die tijd zo spannend dat ik wel beweerde dat ik nooit meer wilde optreden, maar zij riep mij telkens terug, net als de Dichterskring Alkmaar. Door o.a. het door haar georganiseerde poëzie-evenement Reuring bleven wij in contact  en werden wij vrienden. Ik weet dat zij mijn gedichten waardeert net als ik de hare. Ik ben een echte fan die haar gedichten dagelijks leest via o.a. Facebook en mijn abonnement op Gmail. Heb ook al haar bundels. Voor ik werkelijk op de poëzie van Alja rest mij te vermelden dat ik via een optreden met Reuring mijn huidige vriendin Conny Lahnstein heb leren kennen, maar dit terzijde…

De poëzie van Alja Spaan:

In eerste instantie is er de herkenning in werkwijze: het dagelijkse schrijven, het schrijven als een flow of consiousness. Alja maakt hier een vast ritueel van om elke ochtend bijna voor dag en dauw een gedicht klaar te hebben. Ik kan dus thuis haast bijna aanschuiven tijdens het ontbijt. Alsof je de krant leest. De poëzie van Alja vraagt om aandacht, om concentratie. Het is eigenlijk opgebouwd als een lang snoer van bijzinnen en hoofdzinnen die je meevoeren langs allerlei beelden en andere gewaarwordingen.  Ook speelt ze met de tijd, het schuiven in het gedicht met heden, verleden en toekomst schijnbaar vervlochten naast en achter elkaar. Flashbacks naar de tijd van o.a. haar jeugd in het dorp waar ze gewoond heeft spelen daarbij een grote rol. Wat opvalt is de minitieuze beschrijving van haar observaties die bijna messcherp te noemen zijn ware het niet dat ze tegelijkertijd mild gestemd van taal zijn. Het is verbazingwekkend hoeveel materiaal zij daartoe tot haar beschikking heeft. Voor mij werkt haar poëzie als een camera die langs allerlei stills en scenes beweegt, maar ook als een collage. Ze zwiert langs hetgeen ze beschrijven wil zonder de macht over het stuur te verliezen. Er blijft altijd wat hangen van haar poëzie als je in haar kielzog mee kan komen. Lukt dat niet dan kan het aan jezelf liggen omdat je of haar beeldtaal op dat moment niet verstaat( afhankelijk hoe je er zelf in staat ) of dat Alja zoekende was in hetgeen wat ze beschreef of een moeilijker weg had gekozen. Maar in alle gevallen leidt ze je aan de hand en stuurt ze je in vogelvlucht door haar belevingswereld zonder sentimenteel te worden. Hoewel er zeker sentiment is t.a.v. bijvoorbeeld haar kleinkinderen. Die gedichten waar beiden in voorkomen zijn aandoenlijk te noemen. Om af te ronden door te zeggen dat haar poëzie van Alja Spaan ontzeggenlijk bijzondere poëzie is. Schrijven als een soort dagboek. Zelf blijft ze uiterst bescheiden over haar kwaliteiten. Ik moest maar eens zeggen dat ze dat niet hoeft te zijn of dat nu gekleurd zou zijn of niet…

Elbert Gonggrijp,
zondag 1 november 2018

Foto van @ Jaap Klomp - Alja Spaan, mei 2013